Các biến chứng cần tầm soát ở người cao tuổi có tiền sử bệnh tiểu đường lâu năm | Safe and Sound

Bệnh tiểu đường là một tình trạng rối loạn chuyển hóa mạn tính, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Ở người cao tuổi, đặc biệt là những người đã mắc bệnh tiểu đường nhiều năm, nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng tăng lên đáng kể. Việc tầm soát định kỳ các biến chứng giúp phát hiện sớm, điều trị kịp thời và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, việc chậm phát hiện các biến chứng này gây tốn kém rất nhiều chi phí điều trị cho bệnh nhân và không thể hồi phục được. 

1. Biến chứng tim mạch

Người tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 2–4 lần so với người bình thường. Biến chứng có thể bao gồm bệnh mạch vành, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Cần tầm soát gì?

1. Huyết áp định kỳ (ít nhất mỗi 3–6 tháng)
2. Đo Điện tâm đồ (ECG) mỗi năm hoặc khi có triệu chứng
3. Xét nghiệm mỡ máu (cholesterol, triglycerid)
4. Siêu âm tim hoặc đo ABI (chỉ số cổ chân–cánh tay) nếu nghi ngờ bệnh mạch máu ngoại biên

2. Biến chứng suy thận (bệnh thận đái tháo đường)

Tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn tính. Tổn thương thận thường âm thầm và tiến triển không triệu chứng. Rất nhiều bệnh nhân tiểu đường đến giai đoạn chạy thận nhân tạo hoặc phải cấp cứu do suy thận mới biết mình bị suy thận do ở giai đoạn sớm và giai đoạn trung gian hoàn toàn không có triệu chứng gì. 

Cần tầm soát gì?

1. Xét nghiệm microalbumin niệu (ít nhất mỗi năm)
2. Xét nghiệm chức năng thận (creatinin, eGFR)
3. Theo dõi huyết áp và kiểm soát tốt đường huyết

3. Biến chứng mắt (bệnh võng mạc đái tháo đường)

Bệnh võng mạc do đái tháo đường có thể dẫn đến mù lòa nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nguy cơ cao hơn ở người có bệnh lâu năm và kiểm soát đường huyết kém.

Cần tầm soát gì?

1. Khám mắt định kỳ mỗi năm bởi bác sĩ chuyên khoa mắt có phối hợp với bác sĩ nội tiết. 
2. Chụp đáy mắt hoặc soi đáy mắt để phát hiện sớm tổn thương võng mạc

4. Biến chứng thần kinh (bệnh lý thần kinh ngoại biên)

Tổn thương thần kinh do bệnh đái tháo đường có thể gây đau, tê bì chân tay, mất cảm giác, làm tăng nguy cơ loét và cắt cụt chi. Nhiều bệnh nhân bị nhầm lẫn các triệu chứng này là do bệnh khớp, ăn thiếu chất, bị thiếu canxi và điều trị không đúng nguyên nhân, làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. 

Cần tầm soát gì?

1. Khám cảm giác bàn chân định kỳ (kiểm tra phản xạ, cảm giác rung, nóng/lạnh) bởi bác sĩ có kinh nghiệm.
2. Kiểm tra bàn chân mỗi ngày tại nhà (phát hiện sớm vết loét, trầy xước) dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và điều dưỡng có kinh nghiệm. 

5. Biến chứng bàn chân đái tháo đường

Tổn thương kết hợp giữa mạch máu và thần kinh làm giảm khả năng lành vết thương và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Nhiều bệnh nhân đái tháo đường bị biến chứng này nghĩ chỉ cần thoa hoặc uống kháng sinh tự mua là sẽ khỏi nhưng thực tế là vi khuẩn ăn sâu vào lớp cơ, có thể đào hầm đến tận xương, điều trị rất khó khăn và kéo dài, thậm chí là phải cắt cụt chi do nhiễm trùng hoại tử quá nhiều, gây đe dọa đến toàn thân. Những trường hợp phát hiện muộn và phải xử lý như thế này rất đáng tiếc

Cần tầm soát gì?

1. Khám bàn chân định kỳ bởi nhân viên y tế
2. Kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng, chai chân, biến dạng bàn chân bởi dụng cụ y khoa chuyên nghiệp. 
3. Hướng dẫn chăm sóc bàn chân tại nhà và có kiểm tra lại bởi nhân viên y tế. 

6. Suy giảm nhận thức và trầm cảm

Người lớn tuổi mắc tiểu đường có nguy cơ cao bị suy giảm trí nhớ và trầm cảm, ảnh hưởng đến việc tuân thủ điều trị và chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, việc thức đêm đi tiểu do đường huyết kiểm soát kém cũng là lý do làm cho người cao tuổi mệt mỏi, choáng vào sáng hôm sau, tăng nguy cơ té ngã, tai nạn; lâu dài dễ gây nóng giận vô cớ hoặc trầm cảm.  

Cần tầm soát gì?

1. Đánh giá trí nhớ mỗi năm và được hướng dẫn các bài tập rèn luyện trí nhớ song song với các phương pháp kiểm soát đường huyết bởi các bác sĩ nội khoa. 
2. Sàng lọc trầm cảm bằng thang điểm (PHQ-9, GDS)
3. Theo dõi hành vi, cảm xúc bất thường bằng các gói chăm sóc sức khỏe chủ động, các bác sĩ và điều dưỡng gia đình. 

7. Tăng nguy cơ nhiễm trùng

Tiểu đường làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến người bệnh dễ mắc các nhiễm trùng hô hấp, tiết niệu, da...

Cần tầm soát gì?

1. Khám định kỳ hệ hô hấp, tiết niệu bởi một đội ngũ (nhóm) các bác sĩ có kinh nghiệm, trong đó bác sĩ nội khoa (y học gia đình) là trung tâm, các bác sĩ từng chuyên khoa, điều dưỡng và chuyên gia dinh dưỡng sẽ phối hợp cho ý kiến kịp thời.
2. Tiêm phòng định kỳ với các nội dung tiêm phòng được các thể hóa theo từng người bệnh, độ tuổi và bệnh nền đi kèm. 
3. Kiểm tra các vết thương ngoài da và chăm sóc vệ sinh tốt. 

Việc tầm soát sớm và định kỳ các biến chứng của bệnh tiểu đường ở người cao tuổi là cực kỳ quan trọng. Người bệnh và người chăm sóc cần chủ động phối hợp với nhân viên y tế để xây dựng kế hoạch theo dõi và điều trị phù hợp, nhằm phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm và duy trì cuộc sống khỏe mạnh, độc lập ở tuổi già.

Các nội dung tầm soát này thường gây e ngại do tốn kém, phải đi lại nhiều nơi khác nhau, gặp nhiều chuyên gia khác nhau nhưng việc điều trị khi các biến chứng này xảy ra còn tốn kém và vất vả nhiều hơn nữa; đặc biệt là một số biến chứng khi xảy ra thì không hồi phục hồi lại chỗ tổn thương như ban đầu. 

Việc có bác sĩ gia đình hoặc nơi thăm khám kết hợp, tận tình, nhanh chóng và đặc biệt là có thể phục vụ tận nơi sẽ là giải pháp tối ưu trong tương lai giúp cho người cao tuổi và con cháu không còn e ngại và sẽ tích cực phòng biến chứng hơn. 

SNS Clinic - Dịch vụ tâm lý và khám bệnh tận nhà

Phòng khám Safe and Sound (SnS) - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT) H2.01, tầng 2 tháp H, Chung cư cao cấp The Peak M8, Đường 16, Phường Tân Phú, TP.HCM chuyên chăm sóc sức khỏe và đồng hành cùng bạn trong việc điều trị các bệnh mạn tính. Sẵn sàng phục vụ bạn qua các dịch vụ từ xa, tại nhà hoặc tại phòng khám, mang lại giải pháp chăm sóc toàn diện, chất lượng.

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN đặt lịch hẹn trực tuyến hoặc trực tiếp với đội ngũ y bác sĩ.

• Tại Phòng khám SnS - Viện IMT
• Shophouse H2.01, tầng 2 tháp H, Chung cư cao cấp The Peak M8, Đường 16, Phường Tân Phú, TP.HCM
• Liên hệ tới HOTLINE 0969 648 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất! 

Safe and Sound - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)